Thực đơn
Sầu riêng khổ qua
Giống Khổ qua gồm hai giống nhỏ:[4]
Cây là cây thân gỗ có thể đạt chiều cao lên đến 40 m, đối với cây trồng bằng biện pháp chiết ghép chúng có chiều cao thấp hơn, không quá 20 m.[6] Giống Khổ qua dễ trồng,[7] sinh trưởng khá nhanh và thân cây thẳng.[8] Khổ qua mang một số đặc điểm phổ biến của sầu riêng, tương tự như nhiều giống trồng khác. Tán cây thấp và khi cây còn nhỏ thì tán phân bổ khiến cây trông giống cây thông. Cây chỉ có thể sống trong vùng khí hậu nóng ẩm, với nhiệt độ thích hợp 22-36 độ C. Nó cần nhiều nước nhưng không chịu được úng. Thổ nhưỡng thích hợp là đất thịt, đất thịt phù sa.[8] Cây được trồng theo hàng thẳng, các hàng được gọi là liếp cây. Không nên trồng quá dày vì sẽ hạn chế sự quang hợp.[8] Giữa các liếp là mương nước chạy dài xen lẫn, dọc theo liếp cây.
Hoa có số lượng lớn, dễ thụ phấn và đậu trái.[9] Tuy nhiên, Khổ qua rất khó tự thụ phấn, do đó nông dân can thiệp bằng thụ phấn nhân tạo, được gọi là quẹt phấn hay quét phấn. Hoa bắt đầu trổ vào ban đêm trong khoảng thời gian 19 đến 21 giờ. Một người nông dân sẽ dùng đèn pin để rọi, một người khác sẽ cầm chổi nylon quét vào các chùm hoa và quét từ chùm hoa này sang chùm hoa khác, để nhụy phấn có thể trao đổi. Nếu cây quá cao họ sẽ dùng những thanh chổi dài.[10] Trước khi quét phấn, nông dân có thể tỉa bớt các chùm hoa ở những vị trí nhánh quá nhỏ, vì để thì chúng sẽ khó nuôi và giữ chặt được quả.
Sau khi quả non hình thành, nông dân sẽ tiến hành tỉa bớt quả do các chùm quả rất nhiều, chỉ chừa số lượng quả non vừa phải để chúng có thể lớn. Thông thường là tỉa thưa thớt dọc theo nhánh cho quả dàn đều. Khi quả lớn thì dùng tre, sậy chống đẩy cố định các nhánh để hỗ trợ sức nặng của quả mà nhánh mang. Một cây có thể cho 130-140 trái/năm.[9] Quả Khổ qua xanh có trọng lượng trung bình 1-2,5 kg,[9] Khổ qua vàng có trọng lượng trung bình lớn hơn, khoảng 2-2,5 kg. Lớp vỏ quả Khổ qua vàng dày hơn lớp vỏ quả Khổ qua xanh, nhưng cả hai có điểm chung là vỏ mềm dễ tách. Tỉ lệ thịt quả 16-18%, thịt quả có màu vàng, thơm và ngọt, vị đắng nhẹ nhưng hột to.[1]
Tên sầu riêng Khổ qua được người Việt gọi do hình dáng của quả giống trái khổ qua.[1]
Khổ qua có một mùa vụ thu hoạch thường vào tháng 5, thường được gọi là mùa thuận. Tuy nhiên, nông dân thường xử lý canh tác để có thêm một mùa vụ nữa, gọi là mùa nghịch. Điều này phụ thuộc vào sức khỏe của cây, vì biện pháp xử lý sẽ rất khắc nghiệt. Việc đầu tiên là dọn dẹp làm sạch và nhẵn bề mặt đất, sau đó đậy mủ nylon khắp vườn cho kín bề mặt đất. Tiếp theo, xiết nước bằng việc bơm nước ra khỏi các hệ thống mương, rãnh cho cạn nước. Bằng việc ép khô và làm nóng bề mặt đất, phối hợp với xịt thuốc chuyên dụng, thường được nông dân gọi là thuốc bông thì cây sẽ ra hoa. Ngoài ra, nông dân sẽ ngăn chặn việc ra đọt non bằng việc xịt thuốc đọt, vì nếu cây ra đọt nó sẽ không ra hoa. Sầu riêng trong mùa vụ nghịch quả có giá bán cao hơn mùa thuận do ít hàng nhưng công sức xử lý canh tác sẽ rất lớn.[10]
Điểm yếu lớn của Khổ qua là dễ nhiễm bệnh xì mủ. Cây dễ mắc bệnh này khi suy kiệt nếu canh tác lấy quả quá mức, đặc biệt nếu nông dân canh tác thêm mùa vụ nghịch trái. Để có thể chạy chữa, phương pháp chích thuốc được áp dụng. Trên thân cây, nông dân sẽ đục một lỗ tương đối to và sâu, nhưng phải tránh chạm vào lõi giữa thân cây. Sau đó, đầu tiêm các ống chích nhựa được cắm vào để tiêm thuốc cho cây. Thuốc là phân lân dạng nước. Phần đuôi ống chích là một lò so kéo để đẩy nước thuốc vào, và ống chích được đặt trong nhiều giờ cho đến khi thuốc trong ống rút cạn hết.[10]
Thực đơn
Sầu riêng khổ quaLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Sầu riêng khổ qua